Ik hoorde op de radio een herhaling van hoogtepunten van het radioprogramma Spijkers met Koppen. Daarin een hilarische column van Wim Daniëls over de Gnoe. Dat herinnerde mij eraan dat ik dat dier ook al eens gebruikt heb in een metafoor. En ja wel hoor, als voorbeeld hoe in de natuur van fouten wordt geleerd. Daar gaat die column van Wim Daniëls overigens helemaal niet over, luister maar!
Kun je van fouten leren? Ikzelf vind van wel. Mijn leervoorkeur ligt dan ook het dichtst bij Ontdekken. Ik begin met veel enthousiasme aan een nieuwe training, vol vertrouwen dat het gaat lukken. Natuurlijk maak ik daarbij fouten. Fouten zijn er om jezelf te ontwikkelen als je ze tenminste toegeeft en niet bij de pakken blijft neerzitten. Fouten zijn mooie reflectiemomenten: wat deed ik, wat gebeurde er vervolgens, wat had ik gehoopt dat zou gebeuren, wat speelde er, wat kan ik doen zodat de volgende keer wel gebeurt wat ik verwacht. Vervolgens verder gaan en opnieuw reflectie. Zo doende word ik steeds beter in mijn vak.
Geldt dit voor iedereen? Nee. Er zijn ook mensen die helemaal niet leren van fouten. Die hebben de Kunst Afkijken als leervoorkeur. Voor hen is het zaak fouten te vermijden. Zij leren van anderen observeren. Wat werkt nemen ze over en wat niet werkt laten ze zitten.
Maar dit artikel ging dus over leren van fouten en de Gnoe. We leren lopen via vallen en opstaan net als veel andere dieren. Denk maar eens aan de tv-beelden van het pasgeboren Gnoekalfje. Dat eindeloze opstaan op die stakerige pootjes, die nog helemaal niet geschikt lijken om op te staan, omvallen en weer opkrabbelen en weer vallen….en….. na een tijdje zie je hem rondhuppelen. Gelukt! Stel je voor dat hij na twee pogingen gedacht had “nou dat gaat míj dus niet lukken, we blijven hier mooi liggen”, dan was hij een gemakkelijke prooi voor leeuwen en hyena´s geweest.
Nou wil ik hier niet pleiten voor een herhaling van steeds hetzelfde patroon zoals bij dat Gnoekalfje. Wij hebben niet voor niets verder ontwikkelde hersenen en kunnen andere patronen gaan uitproberen. Het doorzettingsvermogen van dat kalf is natuurlijk wel een mooie metafoor, ook voor ons.
Effectieve communicatie met je medewerkers, collega´s, vrienden, gaat met vallen en opstaan en het nog eens proberen. Je hoeft maar een krant open te slaan of de televisie aan te zetten om te weten hoeveel miscommunicatie er is. Je bent echt niet de enige bij wie het af en toe niet zo soepel loopt. Echter: meestal gaat communicatie ook bij jou wél goed. Analyseer die momenten om wijzer te worden over jouw succesfactoren in de communicatie. Je leert namelijk óók van successen
Ga vooral goed bij jezelf na waarom het gesprek, de excursie, de vergadering wel of niet goed liep. Heb je echt aandacht gehad voor de tegenwerpingen van de ander? Was je in contact met je eigen drijfveren en met die van de ander? Wat deed jij? Wat deed de ander? Hoe kun je het de volgende keer anders en (nog) beter doen?
Breng variatie in het oefenen van jouw communicatie en je zult blijven leren. Uit onderzoek is gebleken dat mensen die willen leren beter presteren, dus wat let je? (Arjen van Dam, De kunst van het falen)
Tot slot natuurlijk de tip: neem na een ‘mislukt’ gesprek je gesprekspartner mee op een wandeling 
om de lucht te klaren. Wandelend praten is voor veel mensen minder confronterend en je komt eerder tot de kern. Gewoon doen!
