Het was erg warm tijdens de filosofische wandeling deze zomer met als thema Natuur. We wandelden in tweetallen in de zogenaamde ‘herstelde natuur’ met een tweede filosofische vraag ingeleid door de filosofe: “Je hebt net nagedacht over wat ‘natuur’ voor jou betekent. Naar aanleiding daarvan: Is de mens eerder heerser, rentmeester of partner van de natuur? En vergeet ’deel van de natuur’ niet. En wat voor consequenties heeft jouw visie voor je eigen leven?
Mijn opvatting was duidelijk, we zijn onderdeel van de natuur. We verschillen niet zo veel van andere soorten dan we denken. We zien onszelf als iets aparts en gedragen ons daar naar. We zouden ons meer moeten gedragen als onderdeel van de natuur. Mijn gesprekspartner, een Poolse kinderfilosofe: Okay maar hoe verhoudt zich dat dan met de steeds meer chemische en technologische geneeskunde die we hebben en die ver staat van de natuur, ga je daar dan geen gebruik van maken?
Ik stond toch even met mijn mond vol tanden…..overigens een stifttand een implantaat, allemaal gevuld, zeker de helft van de kiezen met een kroon…. dan nog twee ogen met een siliconen lens, hoorapparaten en een bril voor veraf. Ik lijk inmiddels meer een cyborg zoals Donna Harraway die beschreef dan dat natuurmens dat ik pretendeer te zijn.
Bij nader inzien verschuif ik naar partner van de natuur. Partner van de natuur kun je alleen zijn door in contact te zijn met die natuur, echt contact te hebben door de natuur te ervaren met al onze zintuigen.
Ik ben geïnspireerd door bioloog/boeddhist én filosoof Mathijs Schouten. Hij betoogt: ‘We zijn gewend om alles wat we zien meteen te benoemen en te classificeren, wat leidt tot een kille mathematisering van de wereld. (…….) Er zijn momenten van verstilling en heroriëntatie nodig om een gevoel van partnerschap met de natuur te kunnen ervaren”.
Dat laatste vind ik ook. Beetje vreemd voorbeeld: Ik was als kind bang voor spinnen. Dat is helemaal verdwenen toen ik in een practicum spinnen moest bekijken door de microscoop. Ik was geheel gefascineerd door wat ik zag. Sindsdien praat ik tegen de spinnen die ik tegenkom, ik ervaar een gevoel van partnerschap, we willen beide leven op onze manier.
Anderzijds ervaar ikzelf Juist meer natuurbeleving door vaak te weten wat ik waarneem. Ik vind het respectvol om namen te geven aan de diversiteit. Ik neem altijd veel waar juist omdat ik het ken of weet waar ik het moet plaatsen. Dat versterkt mijn partnerschap met de diversiteit van de natuur.
Is het voelen en ervaren van partnerschap met de natuur genoeg om ons collectieve handelen zo te veranderen dat we een ecologische catastrofe kunnen voorkomen? Zoals Mathijs Schouten veronderstelt?
Dat is een vraag voor een volgende column.
Als wandelcoach en opleider in en met de natuur ben ik voorstander van natuurbeleving, van mensen laten ervaren dat ze onderdeel van die natuur zijn en hen enthousiast maken om meer te willen weten van de natuur. In de verwachting dat dat ook iets verandert in hun gedrag, in hun keuzes. Want we zijn óók afhankelijk van die natuur, het is de basis van ons bestaan. Dat besef zou toch tot heel andere keuzes moeten leiden? Tijdens Corona is gebleken dat mensen massaal de natuur opzochten omdat het hen ontspanning gaf, ze zich er beter door gingen voelen. Helaas niet altijd met respect voor de natuur. Loslopende honden en plastic verpakkingen horen niet in de natuur (ook niet in de stad overigens). De natuur als omgeving voor de mens?
staan inmiddels vol blad en dus zie je niet meer wie zich erin verschuilt. Idem met de wilgen, meidoorn en andere bomen. Te veel blijft voor mijn ogen verborgen. Wat hoor ik nou weer?
bevlogenheid. Hé alweer een interview met Willem van Rhenen. Dit keer in NRC, een tijdje terug in Trouw. Hij zegt dat we niet te hard werken maar dat we te weinig energie opladen. Dat spreekt me direct aan. Voor mij is energie opladen vooral gaan wandelen in de natuur. Ik zit weer buitengewoon energiek achter mijn PC na die wandeling. Dat is voor veel meer mensen zo (zie factsheet onderaan deze blog). Toch kwamen we vanochtend bijna niemand tegen in dat bos. Behalve mensen die hun hond uitlaten. 